Manastir Kuveždin sa crkvom Svetom Savi

Manastir Kuveždin – Istorijat, Znamenitosti i Bitne informacije

U pravoslavnoj tradiciji Srbije, manastir Kuveždin na Fruškoj gori je ključna tačka duhovnosti i umetnosti. Ovaj manastir oblikuje regionalni i širi kulturni pejzaž Srema. Ali, znate li gde se nalazi manastir Kuveždin?

Gde se nalazi manastir Kuveždin, pitate se? Na Fruškoj gori, skriven među brežuljcima, taj dragulj Srpske kulture čuva priče kroz vekove. Arhitektura manastira, koja kombinira barok i klasicizam, zadivljava ljubitelje istorije i umetnosti.

Osnovan oko 1520. godine, manastir Kuveždin pruža posetiocima šansu da istraže istoriju i arhitekturu. Svedoči o burnim vremenima i duhovnom otporu.

Za one koji traže duhovni mir, manastir kuveždin iskustva su nezapamćena. Manastir je obnavljan i danas privlači posetioce svojom jednostavnosti i mirom. Rekonstrukcija konaka i usklađivanje sa originalnom arhitekturom zahteva pažnju i posvećenost.

Manastir Kuveždin Fruška Gora je više od istorijskog i arhitektonskog spomenika. On je živi prostor koji inspiriše i okuplja ljude. U nastavku otkrijemo više o njegovoj istoriji, kulturnom, duhovnom i prirodnom kontekstu.

Istorija Manastira Kuveždin

Manastir Kuveždin, smešten na jugozapadnom delu Fruške gore, blizu sela Divoš, predstavlja važno duhovno i kulturno središte Srpske pravoslavne crkve. Prema predanju, manastir je osnovao poslednji Srpski despot Stefan Štiljanović oko 1520. godine.

Manastirska crkva je posvećena Svetom Savi i njegovom ocu Stefanu Nemanji (Svetom Simeonu), rodonačelniku loze Nemanjića. Pominje se u rukopisnom mineju iz 1569. godine, gde se pominje pod imenom “manastir Sveti Sava, drugo ime Kuveždin” i koji se danas čuva u manastiru Svete Trojice kod Čačka.

U njemu su boravili monasi iz manastira Vinče i Slanci kraj Beograda. Tada su sa sobom, bežeći pred Turcima doneli brojne dragocenosti izmedju ostalog knjige, mineje iz 1581 god, srebrnu kadionicu iz 1654 god.  Kao i čašu koljivaču iz 1559 god. koju je ruski car Ivan IV Grozni darivao manastiru Mileševa.

Stradanja u Ratovima i Posleratni Period

Tokom svoje viševekovne istorije, manastir je više puta rušen i obnavljan. U 17. veku, Sinan-beg iz Sremske Mitrovice planirao je da ga sruši do temelja, ali je zahvaljujući posredovanju mitropolita beogradskog i sremskog Pajsija, spašen kroz plaćanje godišnjeg danka.

U periodu 18. i 19. veka, manastir je imao značajnu ulogu u širenju kulta svetih Simeona i Save među srpskim stanovništvom u Sremu. Godine 1744 patrijarh Arsenije IV Šakabenta pokušava da Kuveždin i Divšu ustupi kao metoh manastiru Hilandar ali biva osujećen.  U to vreme, arhitektonska celina manastira doživela je značajna poboljšanja, uključujući obnovu crkve i kela monaha.

Manastir Kuveždin tokom Prvog Svetskog Rata

Nakon Prvog svetskog rata, manastir Kuveždin je pretrpeo značajne gubitke zbog agrarne reforme, kada mu je oduzeto 225 jutara najkvalitetnijeg obradivog zemljišta. U ovom periodu, manastir je prešao iz muškog u ženski, postavši jedan od prvih manastira sa ženskom obitelji u Srpskoj pravoslavnoj crkvi.

Na čelu sestara bila je igumanija Melanija (Krivokućanin), a manastir je brojao više od 50 monahinja, među kojima je bilo i Ruskinja plemićkog porekla koje su pobegle od Oktobarske revolucije.

Manastir Kuveždin tokom Drugog Svetskog Rata

Drugi svetski rat doneo je strahovita razaranja. Ustaše su 1941. godine preuzele kontrolu nad manastirom, opljačkale ga i uništile većinu dragocenosti. Manastirska riznica i arhiva su spaljene, a 32 monahinje su odvedene u logor Caprag kod Zagreba.

Nakon povlačenja ustaških snaga, delovi manastira su korišćeni za potrebe partizanskih jedinica, što je dodatno doprinelo njegovom razaranju. Nemci i ustaše su 1944. godine minirali crkvu i konake, što je dovelo do potpunog urušavanja centralnog dela manastira.

Posle rata, komunistička vlast nije pokazala interesovanje za obnovu manastira. Većina sačuvane građe upotrebljena je za izgradnju domova kulture u okolnim selima, a manastir je decenijama bio zapušten i napušten.

Obnova i Savremeno Stanje Manastira Kuveždin

Početkom 19. veka stara crkva je propala, pa je započeta obnova. Novi zvonik podignut je 1803. godine, a 1810. izgrađeni su novi konaci koji okružuju crkvu sa tri strane, dok je sa četvrte podignut zaštitni zid. Nova crkva je sagrađena 1815. godine pod baroknim uticajem, a 1853. godine Pavle Simić je oslikao ikonostas sa 46 ikona, od kojih je sačuvano svega 20.

Ponovni radovi su počeli 1997. godine, pod nadzorom Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici, a glavni pokrovitelj obnove bila je Eparhija sremska uz podršku Ministarstva kulture. Manastirska crkva je ponovo podignuta, obnavljeni su konaci, kapija i pristupni putevi, što je olakšalo pristup vernicima i turistima.

Danas je manastir Kuveždin ponovo muški manastir i nalazi se pod zaštitom kao spomenik kulture od izuzetnog značaja. Njegova obnova i dalje traje, a vernici i posetioci sada imaju priliku da u miru i tišini uživaju u njegovoj duhovnoj atmosferi.

Geografski Položaj i Pristupačnost

Manastir Kuveždin se nalazi na nadmorskoj visini od oko 150 metara, u dolini potoka koji protiče duž zapadne ivice kompleksa. Od sela Divoš udaljen je oko 2 km, dok je najbliže naseljeno mesto na oko 500 metara. Okružen je retkom šumom, dok se sa južne strane nalaze manastirske bašte i imanje.

Pristup manastiru je omogućen asfaltiranim putem koji se povezuje sa opštinskim putem Sremska Mitrovica – Ilok – Bačka Palanka, što olakšava dolazak hodočasnika i turista.

Kako doći do manastira Kuveždin?

Do manastira se može doći putem Ležimir – Vizić i skretanjem kod oznake levo dole. Put je loš, ali kratak, u dužini od 2-3 km. Druga mogućnost je dolazak iz pravca Divoša, gde se skreće desno.

Manastirska Slava i Kulturni Značaj

Crkva manastira Kuveždin posvećena je svetim Simeonu i Savi, što dodatno naglašava njegovu ulogu u Srpskoj duhovnosti. Manastirska slava je Preobraženje Gospodnje, koje se obeležava 19. avgusta po gregorijanskom kalendaru (6. avgusta po julijanskom).

Tokom svoje istorije, Kuveždin je bio važan centar širenja kulta svetih Simeona i Save u Sremu, što i danas privlači brojne vernike.

Zaključak

Manastir Kuveždin je kroz vekove prošao kroz razna iskušenja, od razaranja u ratovima do zapostavljanja u posleratnim godinama. Ipak, zahvaljujući naporima Srpske pravoslavne crkve i ljubitelja kulturne baštine, danas se polako vraća svom nekadašnjem sjaju.

Njegova istorijska i duhovna vrednost ga čini neprocenjivim delom srpske tradicije, dok obnovljeni objekti i pristupačnost omogućavaju vernicima i turistima da ponovo otkriju njegovu lepotu i značaj.