Manastir Novo Hopovo sa crkvom Svetog Oca Nikolaja

Manastir Kuveždin – Istorijat, Znamenitosti i Bitne informacije

Manastir Novo Hopovo, jedno od najznačajnijih duhovnih i kulturnih središta Srbije, smešten je na južnim obroncima Fruške gore, u blizini Iriga. Ovaj pravoslavni manastir, koji pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve, proglašen je spomenikom kulture od izuzetnog značaja.

Njegova bogata istorija, arhitektonska vrednost i duhovna uloga čine ga jednim od najvažnijih verskih centara ovog regiona. U nastavku članka ćemo poklusati da vam prikažemo i dočaramo istorijsku priču o manastiru Novo Hopovo.

Istorija manastira Novo Hopovo

Žitije Svete majke Angeline navodi Svetog Maksima kao osnivača u vremenu od 1496-1502 godine. Osnivač ove drevne svetinje je Srpski despot, kasnije episkop i arhiepiskop Maksim (Đurađ) Branković. Po tom izvoru manastir Hopovo je njegova prva zadužbina. Na mestu te prvobitne crkve koja je porušena,
novu današnju crkvu sagradili su 1576 godine braća Marko i Lacko Jovšić iz Gornjeg Kovina (mesto na ostrvu Čepel na Dunavu ispred Budima u Mađarskoj). Iznad zapadnih vrata crkve postoji natpis o tome.

Današnja crkva, posvećena Svetom Nikoli, izgrađena je između 1575. i 1576. godine, dok je zvonik sa kapelom Svetog Stefana podignut 1751. godine. Među značajnim ktitorima bili su braća Jovšić, kao i Jovan Božanić sa porodicom iz Srpskog Kovina u Mađarskoj.

U 16 veku Hopovo je najznačajniji prosvetni centar. Stefan Gerlah koji je u periodu od 1573-1578 putovao u Carigrad, zabeležio je da Srbi u Beogradu nemaju škole,već da dolaze u manastir Hopovo da uče čitati i pisati. U to vreme u manastiru je postojala monaška škola.

Jedno vreme ovde je bilo i sedište episkopa sremskog pa se po njemu sremska eparhija nazivala hopovska.

Tokom 17. veka, kaluđeri su dobijali pomoć od Ruskih careva, što im je omogućilo obnavljanje manastirskih konaka. U njemu je izvesno vreme boravio i Dositej Obradović, jedan od najznačajnijih Srpskih prosvetitelja, koji je upravo ovde započeo svoj monaški život početkom 1750-ih godina i boravio 3 godine u manastiru Novo Hopovo. Pročitao je bogatu monašku biblioteku i teološki se obrazovao.

Manastir Novo Hopovo kroz istorijske turbulencije

Manastir je teško stradao 1684 i 1688 god.od Turaka. Tada su monasi sa moštima Svetog Teodora Tirona bežali u Šabac pa u manastir Radovašnicu.

Nakon Prvog svetskog rata, manastir je postao ženski i primio monahinje iz Rusije, koje su izbegle boljševičku revoluciju. One su sa sobom donele čudotvornu ikonu Bogorodice Šumske, koja je kasnije preneta u Beograd.

Manastir Novo Hopovo posebno je stradao tokom Drugog svetskog rata, kada je 1943. godine bombardovan, što je dovelo do uništenja vredne manastirske biblioteke i oštećenja zvonika.

Danas je manastir ponovo muški, a na njegovom čelu nalazi se arhimandrit Pavle Jović.

Manastirska riznica i kulturno blago Novog Hopova

Novo Hopovo poseduje jednu od najvrednijih zbirki starih rukopisa i bogoslužbenih knjiga. Među njima su “Panagerik” iz 1555. godine, “Minej” iz 1559. godine, kao i “Apistol” iz 1563. godine. U riznici se takođe nalaze primerci Studita, Jevanđelja iz 1630. godine i Kanona Presvetoj Bogorodici iz 1654. godine.

Posebno značajne su mošti svetog velikomučenika Teodora Tirona, koje se smatraju jednim od najvrednijih svetih relikvija u Srbiji. Ove mošti su vekovima bile predmet poštovanja i hodočašća i prenete su iz različitih delova Evrope u ovaj manastir.

Arhitektonska i umetnička vrednost manastira Novo Hopovo

Crkva svetog Nikole u manastiru Novo Hopovo predstavlja remek-delo sakralne arhitekture. Građena je u formi upisanog krsta sa kupolom, dok se na zapadnoj strani nalazi pripratni deo pravougaonog oblika.

• Arhitektura crkve ima sve odlike moravske škole.
• Zidana je od tesanog kamena i opeke.
• Visoki manastirski konaci potpuno okružuju manastir.

Crkva je živopisana u dva navrata: početkom i polovinom 17 veka.Pretpostavlja se da su ih radili živopisci sa Svete gore.

Freske i ikonostas Manastira Novo Hopovo

Freske u manastiru Novo Hopovo predstavljaju izuzetnu umetničku i duhovnu vrednost. Oslikane su u različitim periodima, a posebno se izdvaja rad iz 1654. godine. Freskopis sadrži bogate biblijske scene, likove svetitelja i prikaze iz života Hrista i Bogorodice.

Najznačajnija je freska Pokolj Vitlejemske dece (nalazi se iznad desne pevnice) koja je u potpunosti preuzeta sa freske u katolikonu crkve manastira Lavra na Svetoj gori.

Ikonostas crkve je barokno remek-delo sa pažljivo izrađenim ikonama koje odišu duhovnošću i umetničkom preciznošću, doprinosivši celokupnoj atmosferi sakralnog prostora. Ikonostas je radio Teodor Kračun 1770 god. Sačuvano je samo nekoliko ikona koje se nalaze u galeriji Matice Srpske u Novom Sadu.

Zaključak

Manastir Novo Hopovo predstavlja jedinstven spoj duhovnosti, umetnosti i istorijske baštine. Njegova arhitektura, freske, ikonostas i vredne relikvije čine ga jednim od najvažnijih pravoslavnih manastira u Srbiji.

I pored istorijskih nedaća i razaranja, manastir Novo Hopovo je opstalo kao simbol vere i kulturnog nasleđa Srbije, privlačeći brojne vernike, turiste i istraživače koji žele da upoznaju njegovu bogatu prošlost i duhovnu snagu.