Manastir Lipar sa crkvom Svetom Velikomučeniku Georgiju

Manastir Lipar – Istorijat, Znamenitosti i Bitne Informacije

Manastir Lipar, smešten u prelepom okruženju sela Došnja Sabanta, na oko desetak kilometara od Kрагујевца, predstavlja jednu od najsvetskih tačaka ovog kraja. Njegova bogata istorija, prepletena sa legendama, tradicijama i znamenitim ličnostima, čini ga značajnim i duhovnim centrom. U ovom članku upoznaćemo vas sa istorijatom manastira, znamenitostima koje ga čine posebnim i svim ključnim informacijama koje bi svako ko planira da ga poseti trebalo da zna.

Istorijat Manastira Lipar

Manastir Lipar ima duboke korene, koji sežu do 16. veka, a spada među najstarije i najpoznatije manastire u Šumadiji. Iako nema mnogo pisanih tragova o njegovom osnivanju, predaja govori da je prvobitni manastir sagrađen na istom mestu tokom tog perioda, ali su ga, kao i mnoge druge svetinje, uništili Turci u svojoj osvajalačkoj ofanzivi. Nije poznat tačan datum njegove izgradnje, ali postoji nekoliko istorijskih izvora koji ukazuju da su u 16. veku na ovom mestu postojale crkve i manastirski kompleksi.

Iako je bio uništen, spomen na njega nije iščezao. Narod ove krajeve pamti mesto kao duhovnu oazu, na kojoj su vernici, prema predajama, doživljavali isceločenje. To se naročito odnosi na mesto gde se, prema verovanju, nalaze mošti monaha, koji su, verovatno, bili iz starog monaškog reda. Isceljenje i molitve na ovom mestu postale su deo duhovne tradicije i uverljivih priča meštana.

Nova crkva – Temelj na Staroj Tradiciji

Na temeljima ove starije crkve 1936. godine izgrađena je nova manastirska crkva posvećena Svetom velikomučeniku Georgiju. Izgradnju ove crkve inicirali su sami meštani, prikupljajući sredstva i angažujući se na izgradnji. Ceremonija osvećenja obavljena je iste godine od strane Vikarnog Episkopa Srema, Save (Trlajića), koji će kasnije postati jedan od najpoznatijih svetitelja Srpske pravoslavne crkve.

Crkva je bila izgrađena u maniru tipičnih mooravskih crkava, sa jednostavnom ali harmoničnom arhitekturom koja odražava duhovnu lepotu srpske sakralne baštine. Iako manjih dimenzija, crkva je svojim skladom i unutrašnjim ornamentima postala mesto mira i pobožnosti za vernike, ali i centar duhovnog života u ovom regionu.

Značaj Manastira Lipar u 19. i 20. veku

Iako je manastir imao turbulentnu prošlost, početkom 20. veka, na ovom svetom mestu obeleženi su značajni trenuci u istoriji Srbije. U periodu od 1865. do 1866. godine, na Liparu je boravio i učio čuveni srpski pesnik i slikar Đura Jakšić. Jakšić je u ovom manastiru boravio kao učitelj, a inspiraciju za svoje pesme, kao što su „Na Liparu“ i „Po noć“, crpio upravo sa ovog svetog mesta.

Jedan od specifičnih trenutaka u njegovoj vezi sa Liparom bilo je to što je, prema nekim pričama, slikao freske u crkvi i verovao da duhovna snaga ovog mesta ima poseban uticaj na umetnost i svakodnevni život. Jakšić je, kao i mnogi drugi u to vreme, bio duboko povezan sa narodnom tradicijom i verovanjima koja su utemeljena na duhovnim centrima poput ovog manastira.

Status i Preimenovanje Manastira

U novijoj istoriji, manastir Lipar je bio pod administracijom parohije Donja Sabanta sve do 2003. godine, kada je vladika Jovan iz Šumadije odlučio da ga ponovo ustanovi kao samostalan manastir. Tada je iguman postao arhimandrit Sava (Avramović), koji je bio ključna ličnost u obnovi manastira i njegovom duhovnom životu.

Godine 2013. manastir je, prema odluci Eparhije Šumadijske, postao ženski manastir, a igumanija je postala m. Tavita (Tishma), koja je došla iz manastira Gradac. Život u manastiru se transformisao u skladu sa svetogorskim tipikom, uz prisutnost i moštiju svetitelja koji se smatraju isceliteljima.

Danas: Manastir Lipar Kao Mesto Duhovnog i Kulturnog Značaja

Manastir Lipar, pored svoje duhovne uloge, igra i kulturnu. U manastirskom dvorištu nalazi se i bista Đure Jakšića, postavljena 1936. godine kao znak sećanja na njegovu učiteljsku delatnost na Liparu.

Iako su tokom godina bista i spomenici povremeno uklanjani, ona je ponovo postavljena 2015. godine u znak poštovanja prema velikom umetniku.

Pored bisti, u dvorištu manastira je i spomen ploča koja podseća na Jakšićevo značajno delo.

Arhitektura i Dizajn Crkve

Crkva manastira Lipar, iako malih dimenzija, odiše lepotom i skladom. Građena je po uzoru na mooravsku crkvenu arhitekturu, sa pravougaonim osnovama, polukružnim konhama i oltarskom apsidom.

Jedan od najlepših arhitektonskih elemenata ove crkve je poluobličasti svod koji doprinosi njenoj harmoničnosti, dok crkva svedoči o bogatoj tradiciji gradnje crkava u ovom regionu. Svi ovi elementi čine da crkva na Liparu bude ne samo duhovno, nego i arhitektonsko blago ovog kraja.

<

Radionice i Društveni Aktivizam

Od 2018. godine, manastir je postao poznat i po svojoj radionici za mašinski vez. Ove radionice pružaju podršku u izradi crkvenih odela i draperija, a sestrinstvo manastira time doprinosi očuvanju tradicije srpske crkvene umetnosti.

Ove aktivnosti ne samo da pomažu lokalnoj zajednici, nego i služe kao primer duhovnog angažovanja i rada na očuvanju i razvijanju crkvenog nasleđa.

Mesto Molitve i Isceljenja

Za mnoge vernike, manastir Lipar je i danas mesto na kojem doživljavaju duhovna isceljenja. Mošti svetitelja koji se čuvaju u manastiru smatrane su čudotvornim, a narod i dalje dolazi u nadu da će uz Božju pomoć i molitvu, pronaći mir, zdravlje i duhovnu snagu.

Zaključak

Manastir Lipar je jedno od najlepših i najvažnijih duhovnih i kulturnih mesta u Šumadiji. Njegova bogata istorija, duhovna snaga i arhitektonska lepota čine ga nezaobilaznim odredištem za sve one koji žele da osveže dušu i pronađu mir.

Bilo da ste vernik koji dolazi da se pomolite ili zaljubljenik u istoriju i kulturu, manastir Lipar pruža jedinstvenu priliku da uživate u spokoju, divnoj arhitekturi i divnim pričama koje su ispunile ovaj sveti prostor.