Manastir Svetog Prohora Pčinjskog
Smešten u selu Klenike, ovaj manastir iz 11. veka jedan je od najstarijih i najpoštovanijih u Srbiji. Posvećen Svetom Prohoru Pčinjskom, poznat je po svojoj istorijskoj ulozi i obnovi koju je izveo kralj Milutin. Godine 2020. proslavio je 950 godina postojanja uz niz svečanosti.
Manastir Kacapun – Sveti Prorok Ilija
Manastir Kacapun, poznat i kao manastir Svetog proroka Ilije Kacapun ili manastir Svetog Ilije Kacapun, nalazi se blizu sela Kacapun, 10 km jugozapadno od Vladičinog Hana. Ovaj skromni manastir, sagrađen na platou iznad Lepeničke reke, po predanju datira iz 13. veka, iako arhitektura ukazuje na 15. vek. Posvećen Svetom Iliji, danas ga održava otac Serafim, jedini monah u ovom svetištu.
Manastir Svetog Simeona Stolpnika – Stropsko
U blizini Vranja, ovaj manastir čuva tradiciju posvećenu Svetom Simeonu i poznat je po svojoj arhitekturi i duhovnom značaju.
Osim ovih, Vranjska Eparhija ima i druge manastire poput Manastira Bresnica (Sveti Ilija) i Manastira Milevci (Sveti Petar i Pavle) u okolini Bosilegrada, svaki sa svojom jedinstvenom pričom.
Eparhija Vranjska Mapa Manastira
Vranjska Eparhija obuhvata područje južne Srbije, uključujući grad Vranje, Pčinjski okrug i delove okolnih teritorija. U Eparhiji Vranjskoj trenutno se nalazi 13 aktivnih manastira, koje možete pronaći na mapi ispod
Neki od manastira eparhije Vranjske
Manastir Svetog Đorđa – Preobraženje
Manastir Svetog Đorđa nalazi se u selu Preobraženje, nedaleko od Vranja. Posvećen Svetom Georgiju Pobedonoscu, ovaj manastir datira iz 14. veka i smatra se jednim od starijih u eparhiji. Crkva je poznata po svom zvoniku i kamenom ikonostasu koji je delo lokalnih majstora iz 17. veka. Tokom svoje istorije, manastir je bio sklonište za monahe i narod u teškim vremenima. Slava manastira, Đurđevdan, slavi se 6. maja uz veliki broj posetilaca.
Manastir Svetog Jovana Krstitelja – Krševa
U selu Krševa, na obroncima planine Kukavice, nalazi se Manastir Svetog Jovana Krstitelja. Ovaj manastir, posvećen Svetom Jovanu Preteči, osnovan je u 16. veku i poznat je po svojoj izolovanosti i prirodnom okruženju. Crkva je mala, sa freskama iz 18. veka koje prikazuju scene iz života Svetog Jovana. Manastir je bio mesto duhovnog utočišta tokom turske vladavine, a danas privlači one koji traže mir i tišinu. Slava je 7. jula, na Ivanjdan.
Manastir Svetih Arhangela – Vranjska Banja
Manastir Svetih Arhangela smešten je u Vranjskoj Banji, poznatom lečilištu u blizini Vranja. Posvećen Svetim Arhangelima Mihailu i Gavrilu, ovaj manastir osnovan je u 17. veku kao zadužbina lokalnih velmoža. Crkva je zidana u tradicionalnom stilu, sa kamenim zidovima i drvenim svodom, dok je ikonostas ukrašen ikonama iz 19. veka. Blizina termalnih izvora čini ga posebno zanimljivim za posetioce. Slava manastira slavi se 21. novembra.
Manastir Svetog Dimitrija – Bresnica
Manastir Svetog Dimitrija nalazi se u selu Bresnica, u blizini Bosilegrada. Posvećen Svetom Dimitriju Solunskom, ovaj manastir potiče iz 15. veka i poznat je po svojoj skromnoj arhitekturi i duhovnom značaju za lokalnu zajednicu. Crkva je jednobrodna, sa freskama koje su delimično očuvane, a okružena je šumama i pašnjacima. Manastir je bio važan centar otpora tokom osmanske vladavine, a slava se obeležava 8. novembra, na Mitrovdan.
Sveti ljudi iz senke
Dok su manastiri poput Svetog Prohora Pčinjskog i Kacapuna poznati po svojoj istoriji, Vranjska Eparhija čuva i uspomene na zaboravljene askete i pustinjake koji su živeli daleko od očiju sveta. Jedan od njih bio je Jovan Pustinjak, koji je u 17. veku obitavao u pećini blizu današnjeg Manastira Svetog Jovana Krstitelja na Kukavici. Prema narodnim pričama, Jovan je proveo decenije u tišini, hraneći se divljim biljem i moleći se za spas naroda, a njegova pećina i danas postoji kao mesto tihog hodočašća za one koji znaju za ovu priču. Takvi likovi, iako nisu zvanično kanonizovani, ostavili su neizbrisiv trag u duhovnom životu eparhije.
Zaboravljene molitve pod vedrim nebom
Jedna od manje poznatih tradicija Vranjske Eparhije vezana je za običaj “poljskih liturgija” koji je opstao u ruralnim delovima eparhije sve do početka 20. veka. U vreme velikih suša ili poplava, seljani su zajedno sa sveštenicima izlazili na njive i livade da mole za Božiju milost, noseći ikone iz obližnjih crkava. Ove spontane molitve, često praćene pesmama i zavetima, održavane su na mestima poput brda iznad Manastira Svetog Đorđa u Preobraženju, gde se verovalo da je zemlja “blagoslovena”. Iako ovaj običaj danas retko viđamo, stariji meštani i dalje pričaju o danima kada su se nebo i zemlja sretali u zajedničkoj molitvi.
Eparhija poseduje i malo poznate arhivske zapise koji čekaju da budu otkriveni. U manastirskim bibliotekama, poput one u Manastiru Svetog Nikole u Vranju, čuvaju se fragmenti starih rukopisa pisanih na pergamentu, uključujući prepise molitvi i pisma između monaha iz 15. i 16. veka. Jedan od zanimljivih dokumenata, otkriven tek u poslednjih nekoliko decenija, sadrži opis putovanja monaha iz Vranja do Jerusalima u 18. veku, sa detaljima o njihovim susretima sa trgovcima i razbojnicima na putu. Ovi zapisi pružaju dragocen uvid u život monaštva Vranjske Eparhije u prošlosti i čekaju dalja istraživanja.
Zaboravljeni zanati i crkvena umetnost
Jedan od skrivenih dragulja Vranjske Eparhije jeste njen doprinos očuvanju starih zanata koji su nekada cvetali u ovom regionu. U manastirskim radionicama, posebno u vreme preporoda u 19. veku, monasi i lokalni majstori izrađivali su jedinstvene predmete – od rukom vezenih crkvenih odora do rezbarenih drvenih krstova ukrašenih motivima vinove loze i golubova, simbola Duha Svetoga. U Sabornoj crkvi Svetog Trojstva u Vranju i danas se čuvaju primerci ovih radova, uključujući retku kolekciju minijaturnih ikona na drvetu koje su nekada krasile domove vernika. Ovi zanati, iako danas uglavnom zaboravljeni, svedoče o veštini i posvećenosti koja je prožimala život u eparhiji.
Priroda kao saveznik vere
Posebnost Vranjske Eparhije leži i u njenoj harmoniji sa prirodom. Mnogi njeni manastiri, poput Manastira Svetog Jovana Krstitelja na obroncima Kukavice ili Manastira Svete Petke u blizini planine Dukat, izgrađeni su na mestima gde su prirodni elementi – izvori, pećine ili visovi – oduvek smatrani svetim. Stari običaj kaže da su monasi birali takve lokacije ne samo zbog izolacije, već i jer su verovali da priroda sama po sebi slavi Stvoritelja.
Na primer, u blizini Manastira Svetih Arhangela u Vranjskoj Banji, termalni izvori su vekovima privlačili ljude u potrazi za ozdravljenjem, a crkva ih je blagosiljala kao dar Božiji.
Most između kultura
Iako duboko ukorenjena u pravoslavlju, Vranjska Eparhija ima i jedinstvenu istoriju ukrštanja kultura. U periodu osmanske vlasti, Vranje je bilo raskrsnica trgovačkih puteva, a crkve i manastiri često su bili mesta gde su se susretali pravoslavni Srbi, muslimanski trgovci i jevrejski zanatlije.
Manastir Svetog Jovana Bogoslova u Preševu, na primer, čuva priču o tome kako su lokalni muslimani donosili priloge za obnovu crkve u 18. veku, verujući da je sveta voda iz njegovog izvora lekovita za sve, bez obzira na veroispovest. Ova tolerancija i zajedništvo ostavili su trag na identitet eparhije, čineći je simbolom mira u raznolikom okruženju.
Tajna "crvene freske" u Manastiru Svetog Prohora Pčinjskog
Jedna od najintrigantnijih zanimljivosti Vranjske Eparhije vezana je za Manastir Svetog Prohora Pčinjskog, jedan od njenih najpoznatijih manastira.
Skriveni tunel ispod Manastira Svetog Nikole u Vranju
U Vranjskoj Eparhiji, Manastir Svetog Nikole u Vranju krije fascinantnu tajnu koja intrigira posetioce i istoričare.
Često postavljana pitanja o Vranjskoj Eparhiji
Vranjska Eparhija je jedna od eparhija Srpske pravoslavne crkve, sa sedištem u Vranju, koja duhovno upravlja pravoslavnim vernicima na jugu Srbije, uključujući Pčinjski okrug i okolna područja. Osnovana u ranom hrišćanskom periodu, a formalno obnovljena 1978. godine, danas je pod vođstvom episkopa Pahomija (Gačića).
Sedište Vranjske Eparhije nalazi se u Vranju, u Sabornoj crkvi Svetog Trojstva, na adresi Ivana Milutinovića 26, 17500 Vranje, Srbija.
Trenutni episkop Vranjske Eparhije je Njegovo Preosveštenstvo Episkop Pahomije (Gačić), koji je na čelu eparhije od 1992. godine. Pre njega, eparhiju je vodio episkop Domentijan (Pavlović), koji je bio prvi episkop nakon obnove 1978.
Manastir Svetog Nikole – Vranje
Manastir Svetog Nikole nalazi se u samom gradu Vranju i jedan je od najstarijih verskih objekata u ovom kraju. Posvećen Svetom Nikoli, zaštitniku putnika i siromašnih, ovaj manastir potiče iz 14. veka i smatra se metohom manastira Hilandar sa Svete Gore.
Manastir Svetog Kneza Lazara – Gornji Matejevac
Manastir Svetog Kneza Lazara smešten je u selu Gornji Matejevac, na oko 30 kilometara od Vranja, u blizini granice sa Pčinjskim okrugom. Posvećen Svetom Knezu Lazaru, srpskom mučeniku i junaku Kosovskog boja, ovaj manastir je relativno noviji, osnovan u 20. veku kao spomen na veliku žrtvu srpskog naroda.
Manastir Svete Petke – Trgovište
Manastir Svete Petke nalazi se u blizini gradića Trgovište, na jugu Pčinjskog okruga, u podnožju planine Dukat. Posvećen Svetoj Petki, zaštitnici bolesnih i siromašnih, ovaj manastir datira iz 16. veka i poznat je po svojoj skromnoj ali očuvanoj arhitekturi.
Manastir Svetog Jovana Bogoslova – Preševo
Manastir Svetog Jovana Bogoslova nalazi se u okolini Preševa, na jugu Srbije, blizu granice sa Severnom Makedonijom. Posvećen Svetom Jovanu Bogoslovu, apostolu i jevanđelisti, ovaj manastir potiče iz 15. veka i smatra se važnim duhovnim centrom za pravoslavno stanovništvo u ovom multietničkom području. Crkva je sagrađena od kamena, sa malim zvonikom i ikonostasom koji sadrži ikone iz 18. veka.
Prijavite se na naš Newsletter
Prijavite se na naš newsletter i budite informisani o najnovijim člancima o srpskim manastirima, istoriji, i čudotvornim mestima vere. Pratite novosti o svetim mestima u Srbiji, Kosovu, i na Svetoj Gori.
Vaša privatnost nam je važna. Vaša email adresa biće korišćena isključivo za slanje novosti sa našeg sajta, u skladu sa našom politikom privatnosti.