Manastir Žapsko sa crkvom Svetog Arhiđakona Stefana

Manastir Žapsko – Istorija, Znamenitosti i Bitne informacije

Manastir Žapsko je jedno od skrivenih duhovnih blaga Srbije, smešteno u blizini sela Gornje Žapsko, nedaleko od Vranja. Okružen netaknutom prirodom i bujnim šumama, ovaj pravoslavni manastir služi kao duhovno utočište i svedok bogate istorije ovog regiona. Pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi, konkretno Eparhiji vranjskoj, a njegovi početci datiraju još iz 13. veka.

Istorijski razvoj i značaj manastira Žapsko

Tokom srednjeg veka, oblast Vranja bila je poznata po brojnim verskim objektima i bogatom monaškom životu. Ovaj predeo, poznat kao “Vranjska Sveta Gora”, bio je važan duhovni centar. Smatra se da je Manastir Žapsko podignut na temeljima starije srednjovekovne crkve, a njegova zvanična obnova zabeležena je 1843. godine. Tada su obnovu predvodili mitropolit Petar (Jovanović) i episkop niški Grigorije.

Početkom 20. veka, manastir je postao dom Verko-učiteljske škole, koja je godišnje obučavala desetine budućih sveštenika. Među njima se istakao Sveti arhimandrit Justin Popović, jedan od najznačajnijih srpskih bogoslova 20. veka.

Tokom Drugog svetskog rata, bugarske okupacione snage spalile su manastirski konak, a nakon rata, komunistička vlast je konfiskovala veći deo imovine, što je znatno oslabilo održivost manastira. Godine 1953. dolazi grupa monahinja predvođena igumanijom Ilarijom, ali su zbog teških uslova 1959. godine bile primorane da napuste manastir, koji nakon toga ostaje napušten i zapušten.

Obnova manastira Žapsko i njegova savremena uloga

Devedesetih godina 20. veka započeta je obnova Manastira Žapsko. Godine 1994. u manastir se vraća monaško sestrinstvo pod vođstvom igumanije Jefremije. Danas manastir aktivno funkcioniše kao verska zajednica, gde monahinje neguju duhovni život, bave se ikonopisanjem, prevodilaštvom, izdavaštvom, kao i proizvodnjom lekovitog bilja i pčelarstvom.

Manastir ima i značajnu kulturnu ulogu. Ovde se neguje vizantijska tradicija pojaća i ikonopisa, a prevodilačka i izdavačka delatnost posvećena je delima starca Pajsija Svetogorca, što dodatno doprinosi njegovom duhovnom značaju.

Brojni infrastrukturni projekti sprovedeni su kako bi se unapredili uslovi u manastiru. Izgrađen je novi konak, uređena je porta, poboljšano je vodosnabdevanje, a napravljena je i gostoprimnica za posetioce. Restauracija crkve i zvonika osigurala je dugovečnost ove svetinje.

Zašto posetiti Manastir Žapsko?

Manastir Žapsko danas nije samo mesto molitve, već i duhovni i kulturni centar koji okuplja vernike, istraživače i turiste. Njegova bogata istorija i trud monaške zajednice doprinose tome da ostane jedno od ključnih pravoslavnih središta juga Srbije.

Posetioci mogu da uživaju u miru i duhovnosti ovog prostora, ali i da se upoznaju sa pravoslavnom umetnošću i ikonopisom. Redovno se održavaju duhovne tribine i predavanja, što dodatno obogaćuje iskustvo onih koji dolaze u manastir.

Zaključak

Manastir Žapsko je izuzetno važan duhovni i istorijski centar Srbije. Njegova bogata prošlost, značajne istorijske ličnosti povezane sa njim, kao i njegova obnova u novije vreme, svrstavaju ga među najznačajnije pravoslavne svetinje Balkana. Svojim postojanjem, manastir doprinosi očuvanju srpske kulturne i duhovne baštine, pružajući utočište svima koji u njega dolaze.