Manastir Savinac sa crkvom Svetog Save

Manastir Savinac – Istorija, Znamenitosti i Bitne Informacije

Manastir Savinac, smešten u srcu Srbije, u blizini sela Šarani, predstavlja jedno od najvažnijih kulturno-historijskih nasleđa ove regije. Sa bogatom istorijom koja seže još u srednji vek, Savinac je mesto koje je urezano u kolektivnu svest Srba, ne samo zbog svojih verskih vrednosti, već i kao simbol narodnih borbi i kulturnog identiteta. U ovom članku istražićemo istoriju manastira Savinac, njegove značajke, kao i sve bitne informacije koje svaki posetilac treba da zna.

Istorija Manastira Savinac

Manastir Savinac se nalazi na području današnje opštine Šarani, u blizini izvora na reci Dičini. Prvobitno, na ovom mestu postojao je srednjovekovni manastir koji se povezivao sa Svetim Savom, najvažnijim srpskim svetiteljem. Prema narodnom predanju, Sveti Sava je prilikom posete ovom području osveštao izvor na Dičini, koji je od tada nosio naziv „Sveti izvor” ili „Sveti Sava”. Mesto oko izvora postalo je poznato kao Savinačko, odakle i potiče ime manastira.

Manastir Savinac bio je značajan tokom Nemanjića, ali je ubrzo nakon turskih osvajanja i razaranja, u 16. veku, pao u zapostavljenost. Kameni ostaci manastira korišćeni su za izgradnju drugih objekata, a turski putopisac Evlija Čelebija 1662. godine pominje da je Savinačko bilo jedno od sedam manastira u dolini reke Dičine.

Obnova i Gradnja Crkve Svetog Save u manastiru Savinac

Značaj Savinca ponovo je ojačan početkom 19. veka, kada je knez Miloš Obrenović odlučio da podigne crkvu na ovom mestu kao zahvalnost Bogu i za slavlje srpske pobede u Prvom srpskom ustanku. Gradnja crkve započela je 1819. godine, a završena je 1820. godine. Knez Miloš, koji je bio veliki pokrovitelj crkvenih objekata, odlučio je da podigne crkvu na mestu gde su se, prema narodnom predanju, odigravali događaji povezani sa Svetim Savom.

Za gradnju crkve angažovan je majstor Milutin Gođevac iz Valjeva, koji je sa timom radnika radio na izgradnji crkve. Osim što je crkva Svetog Save na Savincu bila prva Miloševa zadružbina, ona je i simbol borbe srpskog naroda za slobodu.

Dve Priče o Motivima za Izgradnju Crkve

Postoje dve glavne priče o motivima za izgradnju crkve Svetog Save. Prema jednoj verziji, knez Miloš je odlučio da podigne crkvu nakon što je u Savincu sa svojim borcima, tokom ustanka 1815. godine, pio vodu sa Svetog izvora i sanjao pobedu na bojištu. Obećao je da će, ako pobedi, izgraditi crkvu na tom mestu.

Druga priča potiče iz pisanih izvora, prema kojima je knez Miloš na osnovu razgovora sa svojim bratom Milanom odlučio da podigne crkvu na Savincu. Milan je, naime, izrazio želju da bi želeo da na tom mestu bude crkva, što je Miloš obećao da će ispuniti.

Osvećenje Crkve i Značaj za Narod

Crkva Svetog Save na Savincu osvećena je 19. jula 1821. godine. Osvećenju su prisustvovali mnogi ugledni ljudi, uključujući kneza Miloša, ali i značajan broj vernika koji su dolazili sa svih strana. Savinačko je tada postalo centar okupljanja vernika, jer se u to vreme organizovao i narodni sabor, koji je privlačio hiljade ljudi.

Takođe, crkva je od početka bila parohijska crkva, ali je do 1839. godine imala status manastira. Kasnije je ovaj status promenjen, ali je crkva i dalje ostala važno versko i kulturno središte.

Dogradnja i Obnova Crkve

Kroz godine, crkva je doživela nekoliko obnova. Jedna od značajnih obnovi desila se 1860. godine, kada je drvena priprata dodata uz crkvu, a zvonara izgrađena pored nje. Knez Miloš je ovu obnovu započeo u spomen na svoju pokojnu suprugu, kneginju Ljubicu, koja je preminula 1843. godine. Dodatno, obnova je uključivala i popravke u enterijeru crkve, uključujući postavljanje kamene ploče u unutrašnjosti crkve.

Značaj Manastira Savinac Danas

Danas je manastir Savinac i dalje značajno versko i kulturno središte. Iako je 2009. godine crkva na Savincu bila kratko proglašena manastirom, od 2015. godine ponovo funkcioniše kao parohijska crkva, koju opslužuje protojerej Nenad Bajić. Iako su arheološka istraživanja o manastiru Savinac u velikoj meri zapostavljena, istorija ovog mesta i dalje privlači posetioce koji žele da se upoznaju sa bogatom prošlošću ovog sveta.

Manastir Savinac u Kulturnom i Religijskom Kontekstu

Savinac je ne samo istorijsko i religijsko, već i kulturno blago Srbije. Manastir i crkva na ovom mestu postali su simbol narodnog otpora protiv okupatorskih vlasti, a sam manastir je bio deo veće slike borbe za očuvanje identiteta, vere i slobode. Danas, kao i pre dva veka, Savinac okuplja vernike, turiste i istraživače, koji dolaze kako bi učestvovali u bogosluženjima, ali i da bi osjetili duh istorije koji još uvek lebdi nad ovim svetim mestom.

Zaključak

Manastir Savinac je mnogo više od religioznog objekta. On je simbol vere, borbe, i nade srpskog naroda. Njegova istorija, bogatstvo tradicije i značaj za kulturološki i verski identitet Srbije čine ga nezaobilaznim odredištem za sve koji žele da bolje razumeju istorijski i duhovni pečat ove zemlje. Poseta Savincu pruža priliku da se oseti snaga vere, a ujedno i da se doživi srpska istorija u njenom najlepšem i najvažnijem obliku.